කොකෝවා බහුවාර්ෂික බෝගයක් ලෙස පොල් ඉඩම්වල සාර්ථකව වගා කළ හැකි බෝගයකි. කොකෝවා සඳහා අද වෙළෙඳපොළ හොඳ මිලක් පැවතීම නිසා පොල් වගාකරුවන් අතුරු බෝගයක් ලෙස කොකෝවා වගා කිරීමට උනන්දුවක් දක්වයි. පොල් පර්යේෂණ ආයතනය සිදුකර ඇති අත්හදා බැලීම් වලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ, පොල් ඉඩම්වල නිසියාකාරව කොකෝවා වගා කිරීම නිසා පොල් ඵලදාව වැඩිවන බවයි. එයට හේතු වන්නේ, පොල් ඉඩම්වල පස සෝදායාම අවමවීමත්, වියළි කොළ ආවරණය වීම නිසා තෙතමනය සංරක්ෂණය වැඩි දියුණුවීමත්, පසට කොළ පොහොර එකතුවීම හා වල් පැලෑටි වර්ධනය අඩුවීමත් නිසාය. කොළඹ, ගම්පහ, කුරුණෑගල, කෑගල්ල, කළුතර, ගාල්ල සහ මාතර දිස්ත්‍රික්කවල, තෙත් සහ අතරමැදි තෙත් කලාපවල පිහිටි පොල් ඉඩම්වල කොකෝවා සාර්ථකව වගා කළ හැකි ය.

ඔබ දැන සිටියාද?

“කොකෝවා” මඟින් චොක්ලට් නිෂ්පාදනයට අමතරව

• රූපලාවන්‍ය කර්මාන්තය
• සබන් වර්ග නිෂ්පාදනය
• සත්ත්ව අහාර නිෂ්පාදනය
• කොම්පෝස්ට් පොහොර නිෂ්පාදනය
• සහ පවතින ඖෂධීය ගුණය, හෘදයාබාධ අවම කරගැනීම සහ මනස සැහැල්ලූ කර ගැනීමට වැදගත් බව….

කොකෝවා ප්‍රබේද

ලක්ෂණ	ක්‍රියෙලෝ	ෆොරස්ටරෝ	ට්‍රිනිටාරියෝ
බීජ පත්‍රවල පැහැය	සුදු	තද දම්	සුදු - දම්
ඵලදාව	සාපේක්ෂව අවම	සාපේක්ෂව ඉහළ	සාපේක්ෂව ඉහළ
රසය	සාපේක්ෂව ඉහළ	සාපේක්ෂව අවම	මධ්‍යස්ථ
ශාකයේ දිරිය	අවම	සවිමත්	මධ්‍යස්ථ
රෝග සහ පළිබෝධ සඳහා ප්‍රතිරෝධීතාවය	අවම	ඉහළය	සාමාන්‍ය

• පොල් ඉඩම්වල වගා කිරීම සඳහා ෆොරස්ටරෝ වර්ගය නිර්දේශ කෙරේ.
• තෙතමනය හොඳින් පවතින සරු පස් සහිත ඉඩම්වල වගා කිරීම සඳහා NA 32 වර්ගය නිර්දේශ කෙරේ.
• වියළි කාලගුණයක් පවතින ප‍්‍රදේශවල වගා කිරීම සඳහා නියඟයට හොඳින් ඔරොත්තු දෙන මිල්ලවාන ප‍්‍රභේදය නිර්දේශ කෙරේ.

වගාවට යෝග්‍ය පාරිසරික,දේශගුණික හා පාංශු අවශ්‍යතාවයන්

• දේශගුණික හා පාරිසරික අවශ්‍යතා
  • මිලිමීටර 1750-2500 අතර හොඳින් පැතිරුණු වාර්ෂික වර්ෂාපතනය
  • 25 oC -28 oC ක්‍ අතර සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය
  • ඉහල ආර්ද්‍රතාවය
  • අඩු සුළං
  • 50% ක පමණ සෙවණ
• පාංශු අවශ්‍යතා
  • හොඳින් ජලවහනය සහිත සැහැල්ලූ වයනයක් සහිත සරුසාර ලෝම පස ඉතාම යෝග්‍ය වන අතර, පසෙහි pH අගය 6-6.5 පමණ වීමත්, අවම වශයෙන් මීටර 1.5 ක වත් ගැඔුරු පසක් සහිත වීමත් ඉතාමත් වැදගත් වේ.

ලංකාවේ මැදරට අතරමැදි හා පහතරට අතරමැදි කෘෂි දේශගුණික කළාප වල කොකෝවා ශාකය හොඳින් වර්ධනය වේ.

රෝපණ ද්‍රවය සකසා ගැනීම

1. ශක්තිමත් මව් ශාකවල තෝරාගැනීම,
2. නොකැඩූ, නිරෝගී කරල්වලින් බීජ නිස්සාරණය කරගැනීම
3. ශ්ලේෂ්මල ඉවත් කිරීමට සේදීම.
4. බීජ නිස්සාරණය කිරීමෙන් පසු දින දෙකක් ඇතුළත, සෙන්ටිමීටර 15 x 20 පොලි බෑග්වල සිටුවීම.
5. පාංශු මිෂ්‍රණය, මතුපිට පස්, කොම්පෝස්ට්, වැලි සහ කොහු දූවිලි සමාන ප්‍රමාණයකින් සැකසීම.
6. වතුර දමා ප්‍රරෝහණය වීමට සෙවණේ තබන්න.
7. බීජ වලින් 50% ක් ප්‍රරෝහණය වූ විට බීජ පැළ තෝරන්න.

ක්ෂේත්‍රයේ සිටුවීමට සුදුසු වන්නේ පත්‍ර යුගළ් 4 - 8 ක් සහිත පැළය. තවද අපනයන කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ තවාන්වලින් හෝ එයින් අනුුමත කළ තවාන්වලින් මිළට ගත හැක.

රෝපණ ද්‍රව්‍ය තෝරා ගැනීම

• සිටුවිය යුත්තේ පොල් ගසක සිට අවම වශයෙන් මීටර් 2.5 (අඩි 8.2) ක් දුරකින් වන අතර කොකෝවා පැළ පේළි නැඟෙනහිර-බටහිර දිශාවට යොමු විය යුතුය. මෙහිදී පද්ධති දෙකක් බහුලව යොදා ගනී.

1. ද්විත්ව පේළි පද්ධතිය
   • පොල් පේළි දෙකක් අතර කොකෝවා පේළි දෙකක් සිටුවයි.
   • පේළි දෙක අතර පරතරය අඩි 11 කි.
   • එක් පේළියක කොකෝවා පැළ දෙකක් අතර දුර අඩි 10 ක් වන අතර ත්‍රිකෝණාකාර රටාවකට සැකසේ.
   • අක්කරයක පැළ 400 ක් පමණ සිටුවිය හැක.
2. තනි පේළි පද්ධතිය
   • පොල් පේළි දෙකක් අතර එක් කොකෝවා පේළියක් සිටුවයි.
   • පොල් පේළි දෙක අතර මධ්‍යයේ සිටුවයි.
   • අක්කරයක පැළ 200 ක් පමණ සිටුවිය හැක.

වලේ ප්‍රමාණය

• තද පස - 0.5 m x 0.5 m x 0.5 m
• ලිහිල් පස - 0.3 m x 0.3 m x 0.3 m

ආරම්භක පොහොර - සිටුවීමට පෙර වියළි ගොම සමඟ මතුපිට පස්, සපෝස් පොස්පේට් ග්‍රෑම් 60 ක් පමණ සහ පොල් ලෙලි කිහිපයක් මිශ්‍ර කර රෝපණ වලවල් පිරවිය හැක. සිටුවීමෙන් පසු බීජ පැල සෘජු හිරු එළියෙන් ආරක්ෂා කරන්න. ජලසම්පාදන භාවිතා නොකරන්නේනම් - වැසි ආරම්භයත් සමඟ රෝපණ සිදු කළ හැක. පැළය වටා පොල් ලෙලිවලින් හෝ තණකොළවලින් අතුරුනුවක් යෙදීමෙන් පැළවල සාර්ථක වර්ධනයක් ලබාගත හැකිය.

වල් මර්ධනය

විශේෂයෙන් මුල් කාලයේදී කොකෝවා පැලයේ සිට අඩියක පමණ කවයත් පේලි අතර හිඩසත් වල්පැල වලින් තොරව පවත්වා ගැනීම හා එම කොටස වසුනකින් ආවරණය කර ගැනීම ඉතාම වැදගත්ය එසේම කොකෝවා ගසේ මුල් අවදියේ කුඩා පෝෂක මුල් රාශියක් පොළොව මතුපිට අඟල් 6ක් පමණ ගැඔුරට විසිරී ඇති නිසා, වල්නෙලීමේ දී පස පෙරලීමෙන් වැළකිය යුතුය.

වල් මර්ධනය කල යුත්තේ ඇයි?

• ජලය හා පෝෂ්‍ය පදාර්ථ හා ඉඩකඩ සඳහා තරඟ කරණ බැවින්
• වගාවට හානිකරන පළිබෝධ වලට ධාරක ශාක ලෙස ක්‍රියා කරන බැවින්
• ඇතැම් අවස්ථාවල බෝගයට හානිකර විෂ ද්‍රව්‍ය ස‍්‍රාවය කලහැකි බැවින්
• සමහර අවස්ථාවල දී අස්වැන්නේ ගුණාත්මය හානි වීමට බල පෑ හැකි බැවින්

වල් සම්පූර්ණයෙන් නැසීම වෙනුවට පාලනය කිරීමේ වාසි

• පස සෘජුවම හිරු එළියට නිරාවරණය වැලකීම නිසා පාංශු තෙතමනය යම්තාක් දුරට ආරක්‍ෂා වීම.
• පාංශු ආවරණයක් ලෙස ක්‍රියකරමින් ඛාදනයෙන් වැලැක්වීම
• පසට කාබනික ද්‍රව්‍ය එකතු කිරීම
• පසේ විවිධ ස්ථර දක්වා වල් පැළෑටි වල මුල් වැඞීම සිදුවන නිසා පසේ ක්‍රියාකාරිත්වයට යහපත් අකාරයේ බලපෑමක් ඇති කිරීම

කොකෝවා ශාකයේ වර්ධනය

කොකෝවා ශාකය ද්විරූපී වර්ධන රටාවක් පෙන්නුම් කරයි.එහිදී කඳ මාස 7-10 ක කාළයක් මීටර 1-1.5 ක් පමණ උසකට සෘජුව ඉහලට වැඩුණු පසු ස්වභාවිකවම පොළොවට සමාන්තරව තිරස් ලෙස අතු කිහිපයක් ඇති කරයි. මෙය ඉංග‍්‍රීසි බසින් “ජෝකටින් ” වීම ලෙස හඳුන්වයි.ඉන්පසු එම ස්ථානයට පහළින් වූ දිය රිකිල්ලක් නැවත සෘජුව ඉහළට වර්ධනය වීමට පටන් ගනී.කොකෝවා ශාකයේ ගෙඩි හටගැනීම සිදුවන්නේ කඳ මත මුලින් පත‍්‍ර ඇති වු ස්ථාන වල පවතින කක්ෂීය අංකුර සක‍්‍රීය වීමෙන් හටගන්නා මල් වලිනි.

මෙම ස්ථාන “කොට්ටන් ” ලෙස හඳුන්වයි.එම ස්ථානවලින් කිහිපවතාවක් ගෙඩි හටගනී.

1. දිය රිකිලි
   මේවා ප‍්‍රධාන කඳට සමාන්තරව සිරස්ව ඉහලට වැෙඞී. ශාකය උසින් වැඩි කරයි. අතුවල සර්පිලාකාර පත‍්‍ර වින්‍යාශයක් දැකිය හැක.සීග‍්‍රව වර්ධනය වේ.
2. අවන් අතු
   මේවා පොළොවට සමාන්තරව තිරස්ව වැෙඩි.ශාකය දෙපසට පැතිරීමට උපකාරී වේ. ඒකාන්තරව සැකසුනු පත‍්‍ර වින්‍යාශයක් ඇත.

කප්පාදු කිරීම

වැඩි ගෙඩි ප‍්‍රමාණයක් ලබාගත හැකි ආකාරයෙන් අඩි 05 ක් පමණ උස ප‍්‍රධාන කඳක් සහ සාර්ථක අතු ප‍්‍රමාණයක් ලබා ගැනීම සඳහා කොකෝවා පැළ කප්පාදු කිරීම කළ යුතුය. ප‍්‍රධාන කඳේ අතු විහිදීම අඩි 05 කට ඉහළින් තබා ගැනීමටත්, කඳට හොඳින් හිරුඑළිය ලැබෙන ආකාරයෙන් සියලු ම කඳෙන් එන රිකිලි (දිය රිකිලි) ඉවත් කිරීමටත්, දුර්වල අතු ඉවත් කිරීමටත් පියවර ගත යුතු ය. පොල් කැඩීම සඳහා කෙකි ගෙනයාමට බාධාවක් විය හැකි අතුවල කොටස් ඉවත් කිරීම ද අවශ්‍ය වේ.

පොහොර යෙදීම

ගොම පොහොර, කොම්පෝස්ට් හා රසායනික පොහොර යෙදීම පැළවල ඉක්මන් වර්ධනයටත්, වැඩි පලදාවක් ලබාදීමටත් උපකාරී වේ. නිර්දේශීත පොහොර මිශ‍්‍රණය වන්නේ,

• යුරියා බර අනුව කොටස් 04 (Urea - 46% N)
• රොක්පොස්පේට් බර අනුව කොටස් 05 (Rock phosphate - 28% P₂O₅)
• Muriate of Potash: 60% potash (K₂O) (3 parts by weight)
• මියුරියේට් ඔෆ් පොටෑෂ් බර අනුව කොටස් 03 (Muriate of potash - 60% K₂O) කීසරයිට් කොටස් 01 (Kieserite - 24% MgO)

සිටුවා පළමු වසර තුළදී මේ මිශ‍්‍රණයෙන් ග‍්‍රෑම් 60 පැළයකට මාස තුනකට වතාවක් පසේ තෙතමනය ඇති විට යෙදිය යුතුය. දෙවන වසරේදී පැළයකට ග‍්‍රෑම් 250 බැගින් මාස 06 කට වරක් සහ තුන්වන වසරේදී පැළයකට ග‍්‍රෑම් 350 බැගින් මාස 06 කට වතාවක් පසේ තෙතමනය ඇති විට පමණක් යෙදිය යුතුය.

රෝග හා පළිබෝධ

කොකෝවාවලට වැළඳෙන රෝග හා හානිකරන කෘමීන් සන්සන්දනාත්මකව අඩුය. එහෙත් ගෙඩි කුණුවීමේ රෝගය වැදගත් වේ. මෙම රෝගය මර්දනය සඳහා බෝඩෝ මිශ‍්‍රණය හෝ වෙළෙඳපොළෙහි ඇති තඹ අඩංගු දිලීර නාශකයක් භාවිත කළ යුතුවේ. කොකෝවා කැප්සිඩ් මකුණු විශේෂයෙන් වැඩෙන ගෙඩිවලට බලවත් හානි සිදුකරයි. කෘමිනාශක කුඩු වර්ග ඉසීමෙන් මෙම කෘමියා පහසුවෙන් පාලනය කළ හැකිය. පොල් වගාවේදී විශේෂයෙන් වැදගත් වන්නේ කොකෝවා ගෙඩිවලට ලේනුන්ගෙන් වන හානියයි.ලේනුන්ගේ ගහනය අඩු කිරීමට පියවර ගත යුතුය. පොල් ගස්වල ලේන් කූඩු සෑදීමට නොදී පවත්වා ගැනීමෙන් ගහනය පාලනය කළ හැකිය.

රෝග

1. මෙම රෝගය මර්දනය සඳහා (ගෙඩි කූණු වීමේ රෝගය)
   • රෝග කාරකයා: ඇතිවන මුදුකුන පණු රෝගය මියැදීම් ඇතිකරන බරපතළ තර්ජනයක් වශයෙන් පවතී., P. capsiciසහ P. megakarya
   • රෝග ලක්ෂණ:
     • ගෙඩියේ මතුපිට දුඔුරු තෙත පැල්ලම් ඇති වීම
     • දුඔුරු පැහැති ලපය වේගයෙන් විශාලවීම
     • රෝගය උග‍්‍ර වූ විට ගෙඩියේ පොත්ත හා ඇතුළත බීජ ආසාදනය වී දිරායාම

1. කඳ පිළිකා
   • ගෙඩි කූණු වීමේ රෝගය පාලනය නොකරනු ලැබූ කේෂේත‍්‍ර වල බහුලව දැකිය හැකි රෝගයකි
   • රෝගකාරකයා: ඇතිවන මුදුකුන පණු රෝගය මියැදීම් ඇතිකරන බරපතළ තර්ජනයක් වශයෙන් පවතී.
   • රෝග ලක්ෂණ:
     • කදේ තෙත සහිත කළු දුඹුරු පැහැති පැල්ලම් දැකිය හැකි වීම
     • උදේ කාලයේ ඉහත සදහන් පැල්ලම් අසලින් රතු දුඹුරු පැහැති ස‍්‍රාවයක් දැකිය හැකි වීම
     • පැල්ලම් අසල පොත්ත ඉවත් කල පසු කඳ රතු දුඹුරු පාටට දිස් වීම හා ප‍්‍රධාන කඳට සිදු වූ ආසාදනය පාලනය නොකල හොත් පසු මැරීමේ තත්වයක් ඇති වීම

පසු මැරීම

• කේෂෙත‍්‍රයේ මෙන්ම තවාන් වලද දැකිය හැකි රෝගයකි මාතලේ සහ කුරුණෑගල දිස්ති‍්‍රක් වල වාර්ථා වී ඇත
• රෝගකාරකයා: Lasiodiplodia theobromae
• රෝග ලක්ෂණ:
  • පත‍්‍රවල දුඹුරු පැහැති පැල්ලම් දැකිය හැකි වීම
  • පත‍්‍ර අංගමාරය
  • අතු අගසිට මුල දෙසට මැරීමේ තත්වය
  • පහලට ගස මැරීමේ තත්වය

පළිබෝධ

1. කොකෝවා කැප්සිඞ් මකූණා
   • හානියේ ස්වභාවය:
     • මාස 02 දක්වා - ලපටි ගෙඩි වියලී යාම :ක්‍යැරුකකැ අසකඑ
     • මාස 02 සිට 04 දක්වා - ගුණාත්මය අඩුවීම
     • මාස 02 න් පසු - ආර්ථික හානියක් නොමැත
2. පිටි මකූණාගේ හානිය
   • කොකෝවා පිඹිලි වියළීමේ රෝගය වාහකයා ලෙස ක‍්‍රියා කරයි..
   • පිටි මකුණගේ ස‍්‍රාවයන් මත දිලීර වැඞීම නිසා ගෙඩිය අවපැහ වීම.

අස්වනු නෙලීම හා සැකසීම

පොල් වගාවක කොකෝවා වගාකරන විට කොකෝවා මල් හට ගැනීමට ගතවන කාලය කොකෝවා ප‍්‍රභේදය සහ වගාවේ පාලන තත්ත්වය අනුව තීරණය වේ. සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු 3 ක වගාවකින් ප‍්‍රථම අස්වැන්න නෙළාගත හැකිය. අවුරුදු 5-6 ක් පමණ වන විට මුළු වගාවම පලදරණ තත්ත්වයට පත්වේ.

පොල් වගාවක් තුළ වැඩුණු කොකෝවා ගසකින් වර්ෂයකට සැකසූ කොකෝවා ඇට කිලෝ 01 ක් පමණ පහසුවෙන් ලබාගත හැකිය. කොකෝවා ගෙඩි ප‍්‍රධාන වශයෙන් මුල් කඳේ සහ අතුවල ප‍්‍රධාන ශාකවල හට ගනී. ගෙඩි හොඳින් වැඩී කහ පැහැ වූ විට පමණක් නෙළාගත යුතුවේ. ඇට ලබා ගැනීම සඳහා ගෙඩි පිහිවලින් නොකැපිය යුතු ය. ඇට පිහියට කැපී යාම එයට හේතුවයි. කැපුණු ඇට සැකසීම සඳහා යොදා ගැනීමට අපහසුය. ඉදුන ගෙඩි ලීයකින් ගසා බැලිය හැකි අතර, සෙවල වැනි ශ්ලේශ්මල ආවරණයක් සහිත පැසුන බීජ කෙසෙල් කොළ ඇතුරූ කූඩයක තැන්පත් කර, දින තුනක් පමණ වසා තැබිය යුතුය. එවිට ඇට වටා ඇති සෙවල ආවරණය පැසවීමට ලක්වී දිය වී යයි.

පසුව ඇට හොඳින් ජලයෙන් සෝදා පිරිසිදු කර, හිරු එළියේ වියළා ගත හැකිය. හොඳින් වියලන ලද කොකෝවා සැලකිය යුතු කාලයක් ගබඩා කර තැබීමට පුළුවන. මුලදී වගාව හොඳින් නඩත්තු කළහොත් දීර්ඝ කාලයක් පුරා හොඳ ආදායමක් දිගින් දිගට ම ලබාගත හැකි වේ. අනෙක් අතුරු බෝග හා සැසඳීමේදී වැඩුණු කොකෝවා වගාවක් පාලනය කිරීම පහසු වේ.