පිටි මකුණා, සුදු මකුණා සහ සුදු මැස්සා යන විවිධ නාමයන්ගෙන් මෙම කුඩා සත්ත්වයා ශ්‍රී ලංකාවේදී හඳුන්වනු ලබයි. මිලි මීටර් 1ක් පමණ දිගකින් යුතු මෙම පළිබෝධකයා රංචු වශයෙන් විවිධ ශාඛයන්හි, යුෂ උරා බොමින් ජීවත් වේ. පොල් වලට අමතරව කුකුර්බිටාසියේ කුලයට අයත් කරවිල, කොමඩු සහ පතෝල වැනි බෝග වර්ගවලටද, ලෙගියුමිනේසියේ කුලයට අයත් රටකජු, කව්පි, මෑ, සහ බෝංචි වැනි බෝගවලද යුෂ උරාබීම මඟින් ප්‍රධාන වශයෙන් හානි පමුණුවයි. මීට අමතරව වෛරස සහ දිලීර වාහකයකු ලෙස කටයුතු කර සුවිසල් හානියක් සිදු කරයි. උෂ්ණත්වය අධික අවධීන්හිදී මොවුන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය තරමක් ප්‍රබල වේ.

සුදු පැහැති කුඩා කෘමියකු වන මෙම සුදු මැස්සා, පොල් පැළ සහ වැඩුණු පොල් ගස් වල පත්‍රිකා මත ඇති පටක සිදුරු කර ඒ මතින් යුෂ උරා බීම මඟින් පොල් ශාඛයට හානිය සිදු කරයි. ආත්‍රපෝඩා වංශයේ, ඉන්සෙක්ටා කාණ්ඩයට අයත් වන මොවුනගේ, ජීවන චක්‍රය මූලික අවධි 4කින් යුක්ත වේ. පොල් ගසේ පත්‍රවල යටි පැත්තේ මෙම කෘමියාගේ ජීවන චක්‍රයේ අවධි බොහොමයක් අප පියවි ඇසින් හඳුනා ගත හැකිවේ.

බිත්තර අවධිය :

බිත්තර ඉතා කුඩා, ඉලිප්සාකාර, සිනිඳු මතුපිටක් ඇති, කහ සිට දුඹුරු පැහැයක් ගනි. වරකට ගැහැණු සතුන් බිත්තර 30-40 පමණ පිටකරයි. සාමාන්‍යයෙන් පත්‍රයේ යටි මතුපිට සර්පිලාකාර ආකාරයෙන් මෙම අවධිය දිස්වන අතර ඉටි වැනි ආලේපනයකින් බිත්තර ආවරණය වී ඇත.

කීට අවධිය:

බිත්තරයක ප්‍රමාණයට සමාන ශරීර ප්‍රමාණයකින් යුතු සහ පාද සහිත අවධියකි. මෙම අවධිය “ක්‍රොලර්ස්” නමින් හඳුන්වනු ලබයි. මෙම අවධියේදී මොවුන් ධාරක ශාකයේ ශාක පත්‍ර පටක මතින් පෝෂක උරා බීම ආරම්භ කරයි.

පිළවා අවධිය :

ශාඛයෙන් යුෂ උරා බීමට ශරීරාංග හොඳින් වෙනස් වී ඇති අවධියකි. මෙම අදියර මුලදී පෝෂක සිරුරට උරා ගන්නා අතර පසුව පෝෂණය වීම නතර කර, වැඩිහිටි අවධියට බවට පත් වීම සඳහා අභ්‍යන්තර පටක ප්‍රති සංවිධානය කිරීම අරඹයි.

වැඩිහිටි අවධිය :

කුඩා සුදු පැහැ සලබයකු ස්වරූපයක් ගන්නා මෙම අවධිය තරමක් සිහින් දූවිලි හෝ ඉටි වැනි ස්‍රාවයක් නිකුත් කරන අතර ඒවා සිරුරේ දවටාගෙන සිටී. මොවුන් වඩාත් ක්‍රියාශීලී වන්නේ උදෑසන කාලයේදීය. සමූහ වශයෙන් ජීවත් වන මෙම වැඩිහිටි අවධිය විශාල ලෙස සුළඟ මගින් පැතිරීම සිදුවේ. ධාරක ශාඛයේ පත්‍ර මතින් යුෂ උරා බීම ඉහත සඳහන් කළ අනෙකුත් ජීවන අවධි ආකාරයටම සිදු කරයි. සුදු මැස්සා අතිරික්ත දියර පරිවෘත්තීය ක්‍රියාවලියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බැහැර කරන අතර, ඒවා පැණි බිදිති වැනි ඇලෙන සුළු ද්‍රාවණයක් ලෙසින් ගස්වල පහළ මාලයේ අතුවල මතුපිට තැන්පත් වේ. මේ නිසා ශාඛ පත්‍රිකා කළු දිලීර රෝගකට ද පාත්‍ර වේ. මෙය සුදු මැස්සන්ගේ උවදුර නිසා ඇතිවන ද්විතියික ආසාදනයකි.

හානි ලක්ෂණ

•  පොල් ගසේ පත්‍රවල යටි පැත්තේ තැනින් තැන සුදු පැහැති ඉටි වැනි ද්‍රව්‍යය පැවතීම.
• පත්‍රවල ක්ලෝරසිස් ලක්ෂණ (පත්‍ර වල කොළ පැහැය අඩුවීම) මතුවී, ලක්ෂණ බහුලවීමෙන් පසුව එකට එකතු වී පත්‍ර පටක අක්‍රමවත් කහ පැහැයක් ගැන්වීම.
• ඇලෙන සුළු පැණි බිංදු වැනි ද්‍රාවණයක් ගසේ පහළ මාලයේ අතුවල මතුපිට තැන්පත්ව තිබීම.
• කලාතුරකින් කලු පැහැති (පුස්) දිලීර, පහළ මාලයේ අතුවල පත්‍රිකා මතුපිට ඇතිවීම.
• උඝ්‍ර හානියකදී ශාඛ පත්‍ර හැලීයාම.
• ඵලදාව අඩුවීම.
  
  
  

-මර්දනය-

• 02 ක්‍රමය

• ක්ලෝරැන්ට්‍රැනිලිප්‍රෝල් සහ තයෝමෙතොක්සාම්

ක්ලෝරැන්ට්‍රැනිලිප්‍රෝල් සහ තයෝමෙතොක්සාම් අඩංගු කෘමි නාශකයකින් ග්‍රෑම් 2.5ක් ජලය ලීටර් 10ක දියකර මිෂ්‍රණය සකසා ශාඛයේ පත්‍රිකා යටි පැත්ත හොඳින් තෙමෙන පරිදි ඉසීම.